Okuma-Yazma Çalışmalarının Tarihçesi

Okuma-yazma öğretiminde üç yöntem kullanılmıştır.

1- Doğrudan okuma-yazma öğretimi

2- Fonksiyonel okuma-yazma öğretimi

3- Televizyonla okuma-yazma öğretimi

Ayrıca bilen bilmeyene öğretsin yöntemi kullanılmıştır.

Yetişkinler için I. kademe okuma-yazma programı (90 saat) ile, Yetişkinler için II. kademe Eğitim Deneme Programı (180 saat) bu dönemde geliştirilmiş ve uygulamaya konmuştur. Günümüzde halen bu programlar uygulanmaktadır. I. kademe programını bitirenlere okur-yazarlık belgesi, II. kademe programını başarı ile bitirenlere Yetişkinler Eğitimi İlkokul Bitirme Diploması verilmiştir.

Okuma-yazma seferberliğinin başarılı olabilmesi için kamu kurum ve kuruluşları ile özel ve Gönüllü kuruluşların katılımını sağlamak amacıyla Millî Eğitim Bakanlığının eşgüdümünde "Okuma-yazma Seferberliği Bakanlıklar arası Koordinasyon Kurulu" oluşturuldu.

1983 tarihinde; 2841 Sayılı Zorunlu Eğitim Çağı Dışında Kalmış Okuma-Yazma Bilmeyen Vatandaşların Okur-Yazar Duruma Getirilmesi ve Bunlara İlkokul Düzeyinde Eğitim Öğretim Yaptırılması Hakkında Kanun yürürlüğe kondu.

Kanunla; Okuma-yazma öğrenme kurslarına (14-44 yaş) devam zorunluluğu ve cezaî hükümler getirildi. Millî Eğitim Bakanlığı ile Kamu ve özel kuruluşların görevleri belirlendi. Kurslara devam için özendirici hükümler getirildi

100.Yıl Okuma-yazma seferberliğinin tanıtılmasına olağan üstü önem verilmiştir ve başarılı sonuçlar alınmıştır. Türkiye bu konuda başta UNESCO olmak üzere çeşitli uluslararası kuruluşlardan ödüller almıştır. Bunlar:

1- 1981 yılında MANSİYON

2- 1982-1983 yılında TEŞEKKÜR

3- 1984 yılında IRAK OKUMA-YAZMA ÖDÜLÜ (10.000 $) Dolar

4- 1985-1986 yılında TAKDİRNAME

5- 1987 yılında BÜYÜK ÖDÜL

1981 yılından 1989 yılına kadar 194.797 kurs açılmış ve 3.974.979 yetişkin, kursları başarı ile bitirmiştir.

8 Eylül 1992 Okuma -Yazma Seferberliği

Türkiye'de Cumhuriyetin kuruluşundan 1992 yılına kadar geçen süre içinde halkın okuma-yazma bilmezlikten kurtarılması için devamlı çaba gösterilmiş bu alanda büyük kampanyalar ve seferberlikler düzenlenmiştir.

Bütün bu gayret ve çalışmalara rağmen okumaz-yazmazlık sorunu kökten çözümlenememiştir. 1990 nüfus sayımı sonuçları; 6 ve yukarı yaştaki nüfusun kadınlarda %28, erkeklerde %12'sinin çalışabilir nüfusun ise (14-44 yaş) kadınlarda %18, erkeklerde %4'ünün okuma-yazma bilmediği gerçeğini ortaya koymuştur.

Okur-yazarlık oranını %100'e çıkarma hedefi doğrultusunda yeni atılımlara ihtiyaç vardı. Okur-yazarlık oranı %90'ın altında olan 39 ilin İl Millî Eğitim Müdürleri ve Halk Eğitimi Başkanlarının katılımı ile 7-8 Eylül 1992'de düzenlenecek seferberliğin yönetimi ile ilgili bir toplantı yapılmış ve Dünya Okuma-Yazma Günü olan 8 Eylül 1992'de okuma-yazma seferberliği başlatılmıştır. Seferberliğe resmi kuruluşların yanında hükümet dışı kuruluşlar ile uluslar arası kuruluşlar da destek vermişlerdir.

8 Eylül 1992 tarihinden itibaren UNICEF Türkiye Temsilciliği ile Yetişkin Eğitimi Okur-Yazarlık Projesi kapsamında Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde okumaz-yazmazlığın yüksek olduğu 13 ilde okur-yazarlığı yaygınlaştırma çalışmaları yapılmıştır. UNICEF, materyal üretimi ve çoğaltımı, araştırma-geliştirme konularında finansman desteği sağlamıştır. Yaygın Eğitim Enstitüsünde kurulan iki ayrı komisyon tarafından; Yetişkinler İçin Okuma-Yazma Öğretimi ve I. Kademe Eğitimi Programı esas alınarak cümle yöntemine uygun olarak Yetişkinler Okuma Kitabı, Yetişkinler Alıştırma kitabı ve Yetişkinler Öğretmen Kılavuzu, Herkes İçin Okuma Kitabı,Herkes İçin Alıştırma Kitabı ve Herkes İçin Öğretmen Kılavuzu ile okuma –yazma öğrenenlerin okuma becerilerini geliştirmeleri için Çalışkan Aile,Temiz Aile ve Güzel Çevre, Tutumlu Aile,Akıllı Aile ve Sağlıklı Çocuklar konularında beş ayrı kitapçık hazırlanmıştır.

Okuma-yazma bilmeyen yetişkinlerin sosyolojik özellikleri de dikkate alınarak

Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi Sosyal gelişmeyi ve İstihdamı Destekleme Projesi

Doğu ve Güneydoğu bölgelerindeki 25 ilimizde sosyal ve ekonomik bakımdan gelişme ihtiyacı içinde bulunan öncelikle genç kız ve kadınlar olmak üzere yetişkin nüfusun tamamının ihtiyaçlarını belirlemek, bu ihtiyaçlar kapsamında eksik olan eğitimlerini tamamlayabilmelerine imkan sağlamak amacıyla Ekim 2000 yılında Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi Sosyal gelişmeyi ve İstihdamı Destekleme Projesi hazırlanmış ve uygulamaya konulmuş olup, Proje Eylül 2001 tarihinde sona ermiştir. Proje kapsamında açılan okuma-yazma kurslarında 64.812 kadın, 86.401 erkek olmak üzere toplam 151.213

yetişkinimiz eğitimden geçirilmiştir.

Ulusal Eğitime Destek Kampanyası

Bakanlığımızın başta okuma-yazma çalışmaları olmak üzere diğer eğitim faaliyetlerini desteklemek, kapsamını genişletmek ve daha geniş kitlelere ulaşmak amacıyla Sayın Cumhurbaşkanımız adına eşleri Sayın Semra Sezer’in önderlik ettiği sekizinci seferberlik olan Ulusal Eğitime Destek Kampanyası başlatılmıştır.

8 Eylül 2001 tarihinde ülke genelinde, bütün yerleşim birimlerinde düzenlenen törenlerle ilk adımı atılan Ulusal Eğitime Destek Kampanyası büyük bir coşku ve heyecan yaratmıştır.

Bu kampanyanın temel amacı;

Bakanlığımız dışında diğer kamu kuruluşları özel ve özerk kuruluşlar, gönüllü kuruluşlar, yerel yönetimler, sivil toplum örgütleri ve gönüllü bireylerin katkısı ve katılımlarıyla,

okuma-yazma bilmeyen yurttaşların eksik eğitimlerini tamamlamak ve temel eğitim düzeyinde eğitim görmelerine olanak sağlamak,
gelir getirici beceri ve meslek kazanmalarını sağlamak,
zorunlu eğitim çağında olup okul dışında kalan çocukların okula kazandırılmalarını sağlamaktır.
Ulusal Eğitime Destek Kampanyasının başladığı 8 Eylül 2001 tarihinden 8 Haziran 2006 tarihine kadar ülke genelinde vatandaşımız 1.196.889 okuma-yazma kurslarında, 2.884.331 vatandaşımız gelir getirici beceri ve meslek kurslarında, 2.267.965 vatandaşımız sosyal ve kültürel beceriler kazandırma kurslarında eğitim görmüştür. Toplam 6.349.185 vatandaşımız bu kurslardan geçirilmiştir.

8 Eylül 2005-8 Haziran 2006 tarihleri arasında açılan okuma-yazma kursları ve kursiyer sayıları için tıklayınız…

Ulusal Eğitime Destek Kampanyası Kapsamında 8 Eylül 2001- 8 Haziran 2006 Tarihleri Arasında Açılan Okuma-Yazma Kurslarına Katilân Kursiyer Sayıları Genel Toplamı için tıklayınız…



Türkiye Geneli Okur-yazarlık oranları



Oranları görmek için lütfen tıklayınız...



OKUMA YAZMA KURSLARI

Zorunlu ilköğretim çağında dışında bulunan ve okuma-yazma bilmeyen vatandaşlarımız için halk eğitimi merkezleri bünyesinde okuma-yazma kursları düzenlenmektedir.

Okuma yazma kursları iki kademeli olarak düzenlenmektedir.

1.Kademe Okuma-Yazma Kursu:

Bu kursta Yetişkinler için I.Kademe Eğitimi Programı uygulanır

Programın süresi 90 saattir. Programa katılanların öğrenme durumlarına göre bu süre uzatılabilir.

Programın Genel Amaçları:

Türk Millî Eğitiminin genel amaçları ve temel ilkeleri ile yaygın eğitimin özel amaçları ve ilkeleri doğrultusunda:

Okur yazar olmayan yetişkinlere;

Okuma yazma becerisi kazandırmak,
Türkçe’yi iyi konuşur hale getirmek,
Temel aritmetik ve yurttaşlık bilgisi öğretmek,
Günlük yaşamla ilgili temel bilgi, beceri ve davranışları kazandırmaktır.
I.kademe okuma yazma kursları halk eğitimi merkezlerine bağlı olarak uygun görülen her yerde açılabilir.

Bu kurslar ücretsizdir. Katılan yetişkinlere MEB Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından okuma ve alıştırma kitapları ücretsiz olarak gönderilir.

Kurslara katılmak için en yakın halk eğitimi merkezi veya en yakın bir eğitim kurumuna başvuru yeterlidir. Kurs açılması için katılımcı sayısı şartı yoktur.

Birinci Kademe Okuma-Yazma Kursunu başarı ile bitiren yetişkinlere “Okur Yazarlık Belgesi “ düzenlendir.

Kendi kendine ya da değişik yöntemlerle okuma yazma öğrenenler, halk eğitimi merkezlerine başvurdukları takdirde sınava alınırlar. Başarılı olanlara okur yazarlık belgesi düzenlenir.

Okur yazarlık belgesine sahip olanlar II.Kademe Kurslara katılmaya hak kazanırlar.

Yetişkinler için İkinci Kademe Eğitimi Kursu

Bu kursta Yetişkinler İçin İkinci Kademe Eğitimi Programı uygulanır. Program süresi 180 saattir.

Programın Genel Amacı

Bu programı tamamlayan yetişkinler ilköğretim programının ilk beş yılına denk bilgi ve beceri kazanırlar.

* Yetişkinler için İkinci Kademe Eğitimi Kursları ücretsiz olup, en az on kişinin başvurusu hâlinde açılırlar. Başvurular halk eğitimi merkezlerine yapılır.

Bu kursları başarı ile bitirenlere “Yetişkinler Eğitimi İkinci Kademe Başarı Belgesi “ verilir.

Bu belge ilköğretim okulunun ilk beş sınıfına denk sayılır. Bu belgeye sahip olanlar Açık İlköğretim Okulunun altıncı sınıfına kayıt yaptırma hakkına sahip oldukları gibi 2004 yılı sonuna kadar da sürücü belgesi almak için sürücü kurslarına başvurabiliyorlardı.

Yürütülen Çalışmalar

Temel Eğitime Destek Programı kapsamında, yetişkinlere yönelik uygulanmakta olan I. ve II. Kademe Okuma-Yazma Programları ile ders kitaplarının günümüz ihtiyaçlarına göre yeniden geliştirilmesi amacıyla oluşturulan komisyon çalışmalarını tamamlamıştır.

II. Kademe Okuma Kitapları yazımı tamamlanmış ve baskıya hazır hale getirilmiştir.

I. Kademe Okuma-Yazma Programı, Yetişkinler İçin Ders Kitabı, Çalışma Kitabı ve Öğretmen Kılavuzu kitaplarının basımı tamamlanmıştır. Program ve kitapların tanıtımı amacıyla; pilot il olarak belirlenmiş olan Ankara, İzmir, İstanbul, Kocaeli, Hatay, Diyarbakır, Samsun, Bolu ve Van illerinde öğretmen eğitimi seminerleri düzenlenmiştir.

Kolaylaştırılmış okuma-yazma öğretimi kapsamında 11-15 Eylül 2006 tarihlerinde Mersin ilinde öğretmen eğitimi semineri düzenlenecektir. Seminere 21 İlden 93 öğretmen katılacaktır. Seminere alınan öğretmenler, Bakanlığımız Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü ile Genel Kurmay Başkanlığı işbirliğinde imzalanan protokol kapsamında, vatani görevini yapmak üzere silah altına alınan ve okuma-yazma bilmeyen erlere, okuma yazma öğretmek amacıyla açılan kurslarda görevlendirileceklerdir.